به اين كار مي‌گويند اقتباس، كه معناي آن پذيرفتن چيزي با دليل و برهان و رد كردن چيزي با دليل و برهان است. پذيرفتن مطلبي، غير از اين راه، دو گونه است: اوّل تقليد است كه معناي آن پذيرفتن چيزي است از كسي با توجّه امّا بدون دليل و برهان. كه اين تقليد در همه چيز غلط است جز درجائي كه فكر انسان كشش نداشته باشد؛ و انسان نتواند آن چيز را از راه دليل و برهان به دست آورد. نظير تقليد از مرجع تقليد. براي اينكه همه نمي‌توانند همه ی احكام فقه را با دليل و برهان به دست بياورند. به همين دليل تقليد براي مجتهد حرام است. امّا در عرفيّات، در آنجاهائي كه فكر انسان كشش دارد و مي‌تواند خوب و بد را تميز بدهد، تقليد غلط است و قرآن اين كار را مذمّت مي‌كند. مي‌فرمايد: به اين آدمهاي خرافي بُت‌پرست مي‌گويند بت را نپرستيد. مي‌گويند:

(اِنّا وَجَدْنا اباَءَنا عَلي اُمَّةٍ وَ انّا عَلي اثارِهِمْ مُقْتَدُونَ)[1]

يعني پدران ما اين كار را مي‌كردند و ما هم به روش آنها كار مي‌كنيم. يعني تقليد از پدر و مادرهاي بت‌پرست مي‌كنيم.

پي نوشت ها:

[1]. سوره ی زخرف، آيه ی 23.